Sân bay quốc tế Long Thành: liệu là giải pháp hay là bế tắc giao thông!

Hiện trạng giao thông từ sân bay Tân Sơn Nhất đến sân bay Long Thành

Hiện nay, việc di chuyển từ sân bay Tân Sơn Nhất (TP.HCM) đến khu vực dự kiến của sân bay Long Thành (huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai) chủ yếu phụ thuộc vào các tuyến đường bộ, với khoảng cách khoảng 43 km. Các tuyến đường chính bao gồm:

1. Cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây:
   • Đây là tuyến đường chính kết nối TP.HCM với Long Thành, dài khoảng 40 km từ nút giao An Phú (TP.HCM) đến khu vực sân bay Long Thành.
   • Hiện trạng: Cao tốc này hiện chỉ có 4 làn xe, trong khi lưu lượng phương tiện đã vượt quá thiết kế, dẫn đến tình trạng ùn tắc thường xuyên, đặc biệt vào giờ cao điểm hoặc khi xảy ra sự cố (tai nạn, hỏng xe). Tình trạng kẹt xe càng nghiêm trọng hơn do lượng xe container và xe tải nặng từ các khu công nghiệp lân cận.
   • Thời gian di chuyển: Trong điều kiện thông thoáng, hành khách mất khoảng 45-60 phút để di chuyển. Tuy nhiên, khi gặp kẹt xe, thời gian có thể kéo dài lên 2-3 tiếng hoặc hơn, đặc biệt nếu có tai nạn hoặc thời tiết xấu.
2. Quốc lộ 51:
   • Tuyến đường này kết nối từ TP.HCM qua Biên Hòa đến Long Thành, thường được sử dụng như một phương án thay thế cho cao tốc..
   • Hiện trạng: Quốc lộ 51 thường xuyên ùn tắc do lưu lượng xe container và xe tải lớn từ các cảng biển và khu công nghiệp ở Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu. Tình trạng này đặc biệt nghiêm trọng vào các khung giờ cao điểm hoặc dịp lễ Tết, nhìn hiện trạng là ngao ngán.
   • Thời gian di chuyển: Có thể mất từ 2 đến 3 tiếng hoặc hơn trong điều kiện giao thông đông đúc.
3. Các tuyến đường khác:
   • Các tuyến đường phụ như đường tỉnh 25C, Vành đai 2, hoặc các trục hướng tâm khác cũng được sử dụng, nhưng thường xuyên gặp tình trạng quá tải do hạ tầng chưa đồng bộ và lưu lượng xe lớn.
   • Hạn chế: Các tuyến đường này thiếu các phương tiện giao thông công cộng hiệu quả (xe buýt, tàu điện), khiến hành khách chủ yếu phụ thuộc vào taxi hoặc xe cá nhân, làm tăng nguy cơ kẹt xe và chi phí di chuyển.
4. Hạn chế chung:
   • Thiếu giao thông công cộng: Hiện tại, không có tuyến metro hoặc đường sắt nào kết nối trực tiếp từ Tân Sơn Nhất đến Long Thành. Hành khách phải sử dụng xe cá nhân, taxi, hoặc xe buýt, nhưng xe buýt không phổ biến và thường mất nhiều thời gian do phải dừng ở nhiều điểm.
   • Tắc nghẽn đô thị: Các tuyến đường nội đô TP.HCM (như đường Trường Sơn, Lương Định Của) thường xuyên kẹt xe, làm tăng thời gian di chuyển từ trung tâm TP.HCM đến cao tốc hoặc quốc lộ 51.
   • Thiếu đồng bộ hạ tầng: Các nút giao quan trọng như nút giao An Phú hay nút giao Mỹ Thủy vẫn đang trong quá trình hoàn thiện, gây khó khăn cho việc kết nối.

Phân tích giao thông sau khi sân bay Long Thành đi vào hoạt động (2026)

Sân bay Long Thành, với giai đoạn 1 dự kiến hoàn thành vào tháng 7/2026 và bắt đầu vận hành thương mại vào ngày 2/9/2026, được kỳ vọng sẽ giảm tải cho sân bay Tân Sơn Nhất, đặc biệt với 80% lượng khách quốc tế được chuyển từ Tân Sơn Nhất sang Long Thành. Tuy nhiên, nếu vấn đề giao thông kết nối không được giải quyết đồng bộ, hành khách sẽ đối mặt với nhiều bất tiện, đặc biệt là tắc nghẽn giao thông và thời gian di chuyển kéo dài. Dưới đây là phân tích chi tiết về các vấn đề giao thông và bất tiện tiềm ẩn:

1. Dự báo lưu lượng giao thông và áp lực lên hạ tầng

• Tăng lưu lượng phương tiện:
  • Sân bay Long Thành giai đoạn 1 có công suất 25 triệu hành khách/năm và 1,2 triệu tấn hàng hóa/năm, tạo ra một lượng lớn nhu cầu di chuyển từ TP.HCM, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, và các tỉnh miền Tây.
  • Với 80% khách quốc tế (bao gồm khách quá cảnh) chuyển sang Long Thành, nhu cầu di chuyển giữa Tân Sơn Nhất và Long Thành sẽ tăng mạnh, đặc biệt đối với hành khách nối chuyến.
  • Các tuyến đường hiện tại (cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, Quốc lộ 51) vốn đã quá tải sẽ chịu thêm áp lực lớn từ lượng xe chở khách, hàng hóa, và nhân viên làm việc tại sân bay Long Thành (dự kiến 14.000 nhân sự).
• Tình trạng kẹt xe:
  • Cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, với quy mô 4 làn xe, không đủ sức đáp ứng lưu lượng phương tiện tăng đột biến khi sân bay Long Thành hoạt động. Các sự cố nhỏ như tai nạn hoặc hỏng xe có thể gây ùn tắc kéo dài, dẫn đến thời gian di chuyển lên đến 4-5 tiếng như cảnh báo của ông Nguyễn Cao Cường, Phó Tổng Giám đốc ACV.
  • Quốc lộ 51, với lượng xe container và xe tải lớn, sẽ tiếp tục là điểm nghẽn, đặc biệt ở các khu vực gần cảng và khu công nghiệp.
  • Các tuyến đường nội đô TP.HCM (như đường Lương Định Của, đường dẫn vào cao tốc) cũng dễ bị kẹt xe, làm chậm hành trình từ trung tâm TP.HCM đến Long Thành.

2. Bất tiện cho hành khách nối chuyến

• Thời gian di chuyển kéo dài:
  • Với khoảng cách 43 km giữa hai sân bay, trong điều kiện kẹt xe, hành khách có thể mất 4-5 tiếng để di chuyển từ Tân Sơn Nhất đến Long Thành, khiến việc nối chuyến quốc tế trở nên bất khả thi. Ví dụ: Một hành khách từ Hà Nội đáp chuyến bay sớm đến Tân Sơn Nhất lúc 7h sáng để nối chuyến đi Sydney lúc 10h tại Long Thành có thể bỏ lỡ chuyến bay do kẹt xe hoặc thủ tục chậm trễ.
  • So sánh với các sân bay quốc tế như Changi (Singapore) (MRT 30 phút đến trung tâm), Incheon (Hàn Quốc) (AREX Express 40 phút đến Seoul), hoặc Narita (Nhật Bản) (Narita Express 60 phút đến Tokyo), hệ thống giao thông công cộng tại Việt Nam chưa đủ sức đảm bảo di chuyển nhanh chóng và đúng giờ.
• Thiếu phương tiện giao thông công cộng:
  • Hiện tại, không có tuyến metro hoặc đường sắt kết nối trực tiếp Tân Sơn Nhất và Long Thành. Hành khách chủ yếu dựa vào taxi, xe cá nhân, hoặc xe buýt, nhưng các phương tiện này dễ bị ảnh hưởng bởi kẹt xe và không đảm bảo lịch trình cố định.
  • Việc thiếu các ga trung chuyển tích hợp (như ga metro kết nối với xe buýt nhanh hoặc đường sắt) khiến hành khách từ các khu vực như Bình Dương, quận 7, hoặc các tỉnh miền Tây gặp khó khăn trong việc tiếp cận sân bay Long Thành.

3. Các dự án giao thông kết nối và tiến độ

Để giải quyết vấn đề giao thông, một số dự án hạ tầng kết nối với sân bay Long Thành đang được triển khai, nhưng tiến độ và tính đồng bộ vẫn là thách thức:

• Cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây:
  • Kế hoạch mở rộng từ 4 làn lên 8-10 làn đã được Thủ tướng phê duyệt, nhưng dự án cần 24-30 tháng để hoàn thành, có nguy cơ không kịp tiến độ khai thác sân bay Long Thành vào năm 2026.
  • Nút giao An Phú và nút giao Mỹ Thủy dự kiến hoàn thành cuối năm 2025, nhưng nếu chậm trễ, các nút giao này sẽ tiếp tục là điểm nghẽn.
• Cao tốc Bến Lức - Long Thành:
  • Tuyến cao tốc này, kết nối các tỉnh miền Tây với Long Thành, dự kiến hoàn thành vào tháng 9/2026, trùng với thời điểm sân bay vận hành. Tuy nhiên, vướng mắc tại cầu Phước Khánh có thể làm lùi tiến độ, ảnh hưởng đến khả năng kết nối miền Tây.
• Cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu:
  • Tuyến cao tốc này, chia thành ba đoạn, dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2025, giúp giảm tải cho Quốc lộ 51 và cải thiện kết nối từ Long Thành đến Bà Rịa - Vũng Tàu. Tuy nhiên, tiến độ phụ thuộc vào công tác giải phóng mặt bằng tại Đồng Nai.
• Đường Vành đai 3 TP.HCM:
  • Tuyến chính dự kiến hoàn thành cuối năm 2025, hỗ trợ kết nối Long Thành với các tỉnh lân cận. Tuy nhiên, các đoạn phụ và nút giao liên kết vẫn đang trong giai đoạn chuẩn bị, có nguy cơ chậm tiến độ.
• Đường sắt và metro:
  • Đề xuất xây dựng tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành và metro số 2, số 6 để kết nối Tân Sơn Nhất và Long Thành đã được đưa ra, nhưng hiện mới trong giai đoạn nghiên cứu và lập kế hoạch. Các tuyến này khó hoàn thành trước năm 2026, khiến hành khách vẫn phải phụ thuộc vào đường bộ.
  • Một tuyến đường sắt nhẹ trên cao nối trực tiếp Tân Sơn Nhất - Long Thành (khoảng 40 phút) được đề xuất như giải pháp lý tưởng, nhưng chưa có kế hoạch triển khai cụ thể.

4. Bất tiện và thách thức lớn nhất

• Tắc nghẽn giao thông:
  • Cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây và Quốc lộ 51 sẽ tiếp tục là các điểm nghẽn chính nếu không được mở rộng kịp thời. Tình trạng kẹt xe do tai nạn, xe container, hoặc lưu lượng phương tiện tăng đột biến có thể làm gián đoạn lịch trình bay, đặc biệt với khách nối chuyến.
  • Các tuyến đường nội đô TP.HCM, như đường dẫn từ nút giao An Phú, cũng dễ bị tắc nghẽn, làm tăng thời gian di chuyển từ trung tâm TP.HCM đến Long Thành.
• Thiếu giao thông công cộng hiệu quả:
  • Việc thiếu các tuyến metro hoặc đường sắt tốc độ cao đồng bộ khiến hành khách không có lựa chọn di chuyển nhanh, rẻ, và đúng giờ. Điều này làm giảm sức hấp dẫn của sân bay Long Thành đối với khách quốc tế, đặc biệt là khách quá cảnh.
  • So với các sân bay như Changi hay Incheon, nơi có hệ thống MRT hoặc tàu tốc hành kết nối nhanh chóng, Long Thành sẽ khó cạnh tranh nếu chỉ dựa vào đường bộ.
• Chi phí và trải nghiệm hành khách:
  • Chi phí di chuyển bằng taxi hoặc xe cá nhân từ Tân Sơn Nhất đến Long Thành có thể cao, đặc biệt khi kẹt xe làm tăng thời gian và nhiên liệu. Điều này gây bất tiện cho hành khách, đặc biệt là khách quốc tế không quen với tình trạng giao thông Việt Nam.
  • Trải nghiệm di chuyển kéo dài (4-5 tiếng) có thể khiến hành khách từ chối đặt vé qua Long Thành, làm giảm hiệu quả khai thác của sân bay.

5. Thử tìm ra giải pháp đề xuất

Để giải quyết các bất tiện giao thông và đảm bảo sân bay Long Thành hoạt động hiệu quả, cần triển khai các giải pháp sau:

• Đẩy nhanh tiến độ hạ tầng đường bộ:
  • Hoàn thành mở rộng cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây lên 8-10 làn xe trước tháng 7/2026. Viện này khó như lên trời
  • Đảm bảo nút giao An Phú, nút giao Mỹ Thủy, và cầu Nhơn Trạch hoàn thành đúng tiến độ cuối năm 2025 để giảm ùn tắc.
  • Tăng tốc các dự án cao tốc Bến Lức - Long Thành và cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu để kết nối đồng bộ với sân bay.
• Phát triển giao thông công cộng:
  • Xây dựng tuyến đường sắt nhẹ trên cao hoặc metro tốc hành nối trực tiếp Tân Sơn Nhất và Long Thành, với thời gian di chuyển khoảng 40 phút, tương tự các mô hình như Narita Express (Nhật Bản) hoặc AREX (Hàn Quốc).
  • Tích hợp các ga trung chuyển tại Bình Dương, quận 7, và Thủ Thiêm để hành khách từ các khu vực lân cận có thể tiếp cận Long Thành dễ dàng bằng metro hoặc xe buýt nhanh.
  • Phát triển xe buýt tốc hành BRT với làn đường riêng, kết nối từ trung tâm TP.HCM đến Long Thành, đảm bảo đúng giờ và giá cả hợp lý.
• Quản lý giao thông thông minh:
  • Áp dụng hệ thống giao thông thông minh (ITS) để điều phối lưu lượng xe, giảm ùn tắc trên cao tốc và quốc lộ.
  • Tăng cường các bãi đỗ xe công cộng và dịch vụ chia sẻ phương tiện (ride-sharing) để giảm phụ thuộc vào xe cá nhân.
• Phối hợp giữa các sân bay:
  • Thiết kế hệ thống ga ngầm tại Tân Sơn Nhất (nhà ga T3) để kết nối trực tiếp với tuyến đường sắt hoặc metro đến Long Thành, giúp hành khách quá cảnh di chuyển nhanh chóng.
  • Tăng cường phối hợp giữa Tân Sơn Nhất (chủ yếu phục vụ khách nội địa) và Long Thành (chủ yếu khách quốc tế) để tối ưu hóa lịch trình bay và giảm áp lực lên hạ tầng giao thông.

Sân bay Long Thành là một dự án hạ tầng trọng điểm, được kỳ vọng trở thành trung tâm trung chuyển quốc tế và động lực phát triển kinh tế vùng Đông Nam Bộ. Tuy nhiên, nếu vấn đề giao thông kết nối không được giải quyết đồng bộ, đặc biệt là tình trạng kẹt xe và thiếu giao thông công cộng, sân bay có nguy cơ trở thành một công trình “hoành tráng để chụp hình” như cảnh báo trong bài viết.

Hiện trạng giao thông từ Tân Sơn Nhất đến Long Thành đã cho thấy những hạn chế lớn về hạ tầng đường bộ và sự thiếu vắng các phương tiện công cộng hiệu quả. Sau khi sân bay Long Thành đi vào hoạt động vào năm 2026, các bất tiện như tắc nghẽn giao thông, thời gian di chuyển kéo dài, và trải nghiệm hành khách kém có thể khiến sân bay khó thu hút khách quốc tế và cạnh tranh với các sân bay lớn như Changi hay Incheon.

Để đảm bảo sân bay Long Thành “thật sự cất cánh”, cần đẩy nhanh các dự án hạ tầng giao thông (cao tốc, đường sắt, metro), ưu tiên phát triển giao thông công cộng đồng bộ, và áp dụng công nghệ quản lý giao thông hiện đại. Chỉ khi giải quyết được bài toán kết nối, sân bay Long Thành mới có thể trở thành niềm tự hào của Việt Nam và một trung tâm hàng không quốc tế thực thụ.