Bột Bích Chi huyền thoại 1 thương hiệu

Lịch sử huyền thoại bột gạo lứt Bích Chi

Bột gạo lứt Bích Chi ra đời năm 1966 tại Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp, do ông Trần Khiêm Khánh (thường gọi là Tư Khánh) sáng lập. Ông Khánh không phải là một doanh nhân bẩm sinh mà là một cựu chiến sĩ cách mạng, từng tham gia kháng chiến chống Pháp trước năm 1954. Sau nhiều năm bị tù đày, sức khỏe ông suy yếu, và gia đình rơi vào hoàn cảnh khó khăn.

Năm 1966, khi vợ ông, bà Đinh Ngọc Điệp, sinh con gái thứ hai, Trần Thị Bích Chi, gia đình không đủ tiền mua sữa cho con. Lấy cảm hứng từ kinh nghiệm kháng chiến và lời khuyên của bác sĩ Nguyễn Văn Hưởng về công dụng của gạo lứt trong việc tăng cường sức khỏe, ông Khánh quyết định nấu cháo gạo lứt để nuôi con. Thấy con khỏe mạnh, không bị tiêu chảy hay dị ứng, ông nảy ra ý tưởng xay gạo lứt thành bột để tiện sử dụng hơn. Ông tự mày mò chế tạo một máy xay bột nhỏ, tạo ra loại bột gạo lứt đầu tiên.

Ban đầu, ông Khánh chia sẻ bột cho người quen có con nhỏ. Sản phẩm được đón nhận tích cực nhờ giá thành rẻ và dinh dưỡng cao, giúp trẻ vượt qua suy dinh dưỡng. Từ vài trăm ký bột mỗi tháng, nhu cầu tăng cao, dẫn đến việc ông cùng vợ quyết định thành lập Nhà máy bột Bích Chi vào năm 1966, đặt tên theo cô con gái Trần Thị Bích Chi – người đầu tiên được nuôi bằng loại bột này.

Quá trình phát triển của thương hiệu Bích Chi

• Giai đoạn khởi đầu (1966-1970): Bột Bích Chi ban đầu được bán qua hình thức truyền miệng tại Sa Đéc và các vùng lân cận. Để mở rộng thị trường, ông Khánh hợp tác với ông Đỗ Như Công, một người bạn kháng chiến của anh trai ông, có bằng thương mại do Pháp cấp. Ông Công đóng vai trò tổng đại lý phân phối, đưa sản phẩm lên Sài Gòn và các tỉnh miền Nam. Chiến lược quảng cáo sáng tạo, như sử dụng bài vọng cổ của soạn giả Viễn Châu, do các ca sĩ nổi tiếng như Ngọc Giàu và Thành Được trình bày, cùng các pano quảng cáo và xe lưu động phát mẫu thử tại chợ Bến Thành, giúp Bích Chi nhanh chóng nổi tiếng.
• Thời kỳ cực thịnh (1970-1975): Đây là giai đoạn hoàng kim của Bích Chi, khi thương hiệu thống lĩnh thị trường miền Nam. Mỗi năm, nhà máy sản xuất hàng trăm tấn bột, không chỉ bột gạo lứt mà còn các sản phẩm mới như bột đậu xanh, bột năm loại đậu (đậu xanh, đậu đỏ, đậu trắng, đậu đen, đậu nành), và các loại bột gia dụng như bột gạo ngang (làm bánh xèo, bánh khọt), bột nửa lọc (làm bánh canh, bánh lọt), và bột tinh (làm bánh bò). Hình ảnh bà Đinh Ngọc Điệp bế bé Bích Chi với dòng chữ “Hình ảnh cháu Trần Thị Bích Chi, cháu bé đầu tiên được nuôi thử nghiệm bằng bột gạo lứt thay sữa mẹ” trở thành biểu tượng quen thuộc, tạo niềm tin với người tiêu dùng.
• Giai đoạn khó khăn (1976-1990): Sau năm 1975, do biến động lịch sử và tình trạng thiếu gạo, ngành sản xuất bột gặp khó khăn, buộc nhà máy tạm ngưng hoạt động. Ông Khánh tự nguyện hiến nhà máy cho Nhà nước, và Bích Chi được sáp nhập vào Công ty Sữa Cà phê miền Nam (tiền thân của Vinamilk), sau đó chuyển về tỉnh Đồng Tháp quản lý. Đến năm 1990, khi kinh tế phục hồi, Bích Chi chuyển sang sản xuất công nghiệp, áp dụng công nghệ sấy khô để bảo quản bột lâu hơn, đáp ứng nhu cầu thị trường.
• Cổ phần hóa và mở rộng (2000-nay): Năm 2001, Nhà máy Bích Chi được cổ phần hóa, đổi tên thành Công ty Cổ phần Thực phẩm Bích Chi. Công ty mở rộng sản xuất với hơn 200 sản phẩm, bao gồm bột gạo lứt, bột dinh dưỡng, bánh phồng tôm, hủ tiếu, phở ăn liền, bún khô, và bánh tráng. Bích Chi đầu tư nhà xưởng hiện đại (hơn 40.000 m², 750 lao động), đạt các chứng nhận quốc tế như ISO 14001, HACCP, HALAL, KOSHER, FSSC 22000, và FDA Hoa Kỳ. Sản phẩm được xuất khẩu sang Nhật, Hàn Quốc, Úc, Mỹ, Canada, EU, và các nước Ả Rập, với doanh số xuất khẩu chiếm hơn 61% tổng doanh thu (gần 600 tỷ đồng/năm vào năm 2021).

Thời kỳ kinh doanh cực thịnh

Thời kỳ đỉnh cao của bột gạo lứt Bích Chi kéo dài từ 1970-1975, khi thương hiệu trở thành lựa chọn hàng đầu cho các gia đình miền Nam. Bột Bích Chi được yêu thích vì:

• Giá thành hợp lý: So với sữa bột ngoại nhập đắt đỏ (như Guigoz), bột Bích Chi giá rẻ nhưng vẫn giàu dinh dưỡng, phù hợp với mọi tầng lớp.
• Tính đa dụng: Có thể pha loãng làm sữa cho trẻ sơ sinh, nấu đặc làm bột ăn dặm, hoặc trộn với thịt, rau củ cho trẻ lớn hơn. Người lớn tuổi và người bệnh cũng dùng để bồi bổ sức khỏe.
• Chiến lược quảng cáo tiên phong: Sử dụng cải lương, tân nhạc, và hình ảnh thực tế (bà Đinh Ngọc Điệp bế bé Bích Chi) để tạo sự gần gũi. Các chiến dịch quảng cáo tại chợ, rạp chiếu phim, và qua pano lớn giúp thương hiệu phủ sóng rộng rãi.
  Trong giai đoạn này, Bích Chi không chỉ là bột ăn dặm mà còn trở thành biểu tượng của thực phẩm dinh dưỡng Việt Nam, cạnh tranh với các thương hiệu ngoại.

Lịch sử tên thương hiệu Bích Chi?

Tên Bích Chi được đặt theo tên cô con gái thứ hai của ông Trần Khiêm Khánh, Trần Thị Bích Chi, sinh năm 1966. Cô là đứa trẻ đầu tiên được nuôi bằng bột gạo lứt do ông Khánh sáng tạo. Khi quyết định mở nhà máy, ông và bà Đinh Ngọc Điệp chọn tên con gái để đặt cho thương hiệu, như một cách ghi dấu tình thương của người cha và ý nghĩa khởi nguồn của sản phẩm.

Hình ảnh bà Đinh Ngọc Điệp bế bé Bích Chi được in trên bao bì, kèm dòng chữ “Hình ảnh cháu Trần Thị Bích Chi, cháu bé đầu tiên được nuôi thử nghiệm bằng bột gạo lứt thay sữa mẹ”, trở thành biểu tượng thương hiệu, tạo sự gần gũi và tin cậy.

Hiện trạng hiện nay của thương hiệu 

Hiện nay, Công ty Cổ phần Thực phẩm Bích Chi vẫn là một trong những thương hiệu thực phẩm hàng đầu Việt Nam, đặc biệt tại Đồng Tháp, với công suất sản xuất 1.200 tấn bột và 3.000 tấn ngũ cốc mỗi năm. Bột gạo lứt Bích Chi vẫn được yêu thích, đặc biệt với các sản phẩm như bột gạo lứt hạt sen, bột mè đen, và bột ngũ cốc, phù hợp cho trẻ em, người già, người bệnh, và cả những người muốn giảm cân. Sản phẩm có mặt tại các siêu thị lớn, cửa hàng tiện lợi, và các nền tảng thương mại điện tử như Shopee, Tiki, Lazada, với giá bán lẻ khoảng 30.000-35.000 VNĐ/gói 500g.

Tuy nhiên, Bích Chi không còn giữ được vị thế thống lĩnh như thời hoàng kim (1970-1975) do cạnh tranh từ các “ông lớn” như Nestlé, Vinamilk, và các thương hiệu quốc tế. Dù vậy, công ty vẫn duy trì thị phần ổn định nhờ chất lượng sản phẩm và danh tiếng lâu đời. Doanh thu năm 2021 đạt khoảng 600 tỷ đồng, trong đó xuất khẩu chiếm hơn 61%. Công ty tiếp tục đầu tư mở rộng nhà xưởng, hiện đại hóa dây chuyền, và phát triển các sản phẩm mới như nui gạo, bánh hỏi ăn liền, nhằm đáp ứng nhu cầu hiện đại.

Lý do thành công của thương hiệu

1. Chất lượng sản phẩm: Bột gạo lứt Bích Chi được làm từ nguyên liệu tự nhiên (gạo lứt Sa Đéc, đậu, hạt sen), giàu dinh dưỡng (calo, protein, carbohydrate, lipid), dễ tiêu hóa, phù hợp cho nhiều đối tượng từ trẻ em đến người già. Sản phẩm đạt các tiêu chuẩn quốc tế, giúp chiếm được lòng tin của người tiêu dùng trong và ngoài nước.
2. Chiến lược quảng cáo sáng tạo: Trong giai đoạn 1970-1975, việc sử dụng cải lương, tân nhạc, và hình ảnh thực tế (mẹ con bà Đinh Ngọc Điệp) là cách tiếp cận tiên phong, giúp Bích Chi phủ sóng thị trường miền Nam. Các chiến dịch quảng cáo tại chợ và rạp chiếu phim tạo sự gần gũi và tin cậy.
3. Giá cả hợp lý và tính đa dụng: So với sữa bột ngoại nhập, bột Bích Chi có giá rẻ, dễ chế biến (uống, ăn, nấu cháo), phù hợp với hoàn cảnh kinh tế khó khăn thời bấy giờ. Điều này giúp sản phẩm trở thành lựa chọn phổ biến cho mọi gia đình.
4. Lợi thế vùng nguyên liệu: Tọa lạc tại Sa Đéc – vựa lúa của Đồng bằng sông Cửu Long, Bích Chi tận dụng nguồn gạo lứt chất lượng cao, kết hợp với làng nghề bột lọc truyền thống, tạo ra sản phẩm thơm ngon và đặc trưng.
5. Đổi mới và mở rộng: Sau cổ phần hóa, Bích Chi đa dạng hóa sản phẩm (từ bột đến thực phẩm ăn liền), đầu tư công nghệ hiện đại, và mở rộng xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Nhật, Mỹ, EU. Các chứng nhận quốc tế và giải thưởng (Cúp vàng Thương hiệu vì sức khỏe cộng đồng, Giải thưởng Chất lượng quốc gia 2020) củng cố uy tín thương hiệu.
6. Tình thương và giá trị truyền thống: Bích Chi ra đời từ tình thương của ông Khánh dành cho con gái, mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Thương hiệu gắn liền với hình ảnh “mẹ bồng con”, tạo cảm giác gần gũi và đáng tin cậy, đặc biệt với các bà nội trợ.

Lý do thành công bền vững của Bích Chi

1. Câu chuyện cảm động, nhân văn, lấy cảm hứng từ tình cảm phụ mẫu.

2. Chiến lược tiếp thị khách hàng thông minh, kết hợp truyền miệng, đại lý, âm nhạc và hình ảnh thực tế.

3. Sản phẩm đa năng, giàu dinh dưỡng, đáp ứng nhu cầu đa dạng người Việt.

4. Tinh thần sáng tạo: từ chiếu phim, xe quảng cáo, cho đến đa dạng hóa sản phẩm.

5. Giữ gìn bản sắc và giá trị truyền thống, phù hợp xu hướng thực phẩm sạch, hữu cơ hiện nay – tạo đòn bẩy tăng trưởng mới .

Thương hiệu Bích Chi là một huyền thoại trong ngành thực phẩm Việt Nam, khởi nguồn từ tình thương của ông Trần Khiêm Khánh dành cho con gái. Từ một sản phẩm gia đình, Bích Chi vươn lên thống lĩnh thị trường miền Nam trong giai đoạn 1970-1975 nhờ chất lượng, giá cả hợp lý, và chiến lược quảng cáo sáng tạo.