Nike, một thương hiệu thể thao huyền thoại

Nike, một thương hiệu thể thao huyền thoại

Nike là một trong những thương hiệu thể thao hàng đầu thế giới, với câu chuyện bắt đầu từ sự khiêm tốn và phát triển thành biểu tượng toàn cầu. Thương hiệu được thành lập vào ngày 25 tháng 1 năm 1964 dưới tên Blue Ribbon Sports (BRS) bởi Phil Knight và huấn luyện viên điền kinh Bill Bowerman tại Đại học Oregon, Mỹ.

Ban đầu, công ty chỉ là nhà phân phối giày thể thao nhập khẩu từ Nhật Bản (cụ thể là từ Onitsuka Tiger, nay là ASICS), và Knight bán hàng từ cốp xe Plymouth Valiant của mình. Ý tưởng cốt lõi là tạo ra giày chạy bộ chất lượng cao với giá phải chăng, lấy cảm hứng từ kinh nghiệm chạy điền kinh của Knight và Bowerman.

Thăng trầm của thương hiệu

• Giai đoạn hình thành (1964-1971): BRS nhanh chóng mở rộng, đạt doanh thu 1 triệu USD vào năm 1971. Tuy nhiên, xung đột với nhà cung cấp Onitsuka dẫn đến kiện tụng, buộc Knight phải tự sản xuất giày riêng. Ngày 30 tháng 5 năm 1971, công ty đổi tên thành Nike, Inc., lấy từ nữ thần chiến thắng trong thần thoại Hy Lạp.
• Thăng hoa (1970s-1980s): Nike ra mắt logo Swoosh năm 1971 (thiết kế bởi sinh viên Carolyn Davidson với giá chỉ 35 USD). Năm 1972, họ giới thiệu giày Nike đầu tiên tại Olympic Trials. Đến những năm 1980, Nike ký hợp đồng với Michael Jordan (1984), ra mắt dòng Air Jordan, giúp doanh thu tăng vọt từ 126 triệu USD năm 1980 lên hơn 1 tỷ USD năm 1986. Slogan "Just Do It" ra mắt năm 1988, đánh dấu sự bùng nổ.
• Thăng trầm (1990s-2000s): Nike đối mặt với chỉ trích về lao động trẻ em và điều kiện làm việc tại các nhà máy ở châu Á (như vụ bê bối năm 1996), dẫn đến các chiến dịch tẩy chay và kiện tụng. Tuy nhiên, họ phục hồi bằng cách cải thiện tiêu chuẩn lao động và mở rộng toàn cầu, đạt doanh thu 9 tỷ USD năm 2000. Những năm 2000 chứng kiến sự cạnh tranh gay gắt từ Adidas, nhưng Nike vượt lên nhờ marketing kỹ thuật số và hợp tác với vận động viên như Tiger Woods.
• Phát triển hiện đại (2010s-nay): Nike tập trung vào công nghệ (như Nike+ app) và bền vững, đạt đỉnh với doanh thu hơn 50 tỷ USD trước đại dịch COVID-19. Thách thức gần đây bao gồm suy thoái kinh tế 2024-2025, dẫn đến giảm doanh thu 10% trong FY 2025, nhưng thương hiệu vẫn dẫn đầu nhờ đổi mới sản phẩm và chuyển đổi số (dự kiến 50% doanh thu từ kỹ thuật số vào năm 2025).

Tổng thể, Nike đã vượt qua các cuộc khủng hoảng bằng chiến lược marketing mạnh mẽ, đổi mới sản phẩm và mở rộng toàn cầu, từ một startup nhỏ thành đế chế trị giá hàng trăm tỷ USD.

Câu chuyện về Nhà sáng lập ra thương hiệu Nike

Nhà sáng lập chính của Nike là Phil Knight (sinh ngày 24 tháng 2 năm 1938 tại Portland, Oregon, Mỹ). Ông từng là vận động viên chạy điền kinh tại Đại học Oregon, nơi ông gặp huấn luyện viên Bill Bowerman – người sau này trở thành đồng sáng lập. Sau khi tốt nghiệp Đại học Oregon (1959) và lấy bằng MBA tại Stanford (1962), Knight du lịch thế giới và nảy ra ý tưởng nhập khẩu giày chạy bộ chất lượng cao từ Nhật Bản để cạnh tranh với các thương hiệu Đức như Adidas.

Knight bắt đầu bằng cách bán giày Onitsuka Tiger từ cốp xe, đạt thành công nhanh chóng. Năm 1964, ông hợp tác với Bowerman (người phát minh ra đế giày waffle nổi tiếng) để thành lập BRS. Sau xung đột với Onitsuka, Knight lãnh đạo việc đổi tên thành Nike và xây dựng đế chế. Ông làm CEO từ 1964 đến 2004, sau đó là chủ tịch đến 2016. Dưới sự lãnh đạo của ông, Nike trở thành thương hiệu thể thao lớn nhất thế giới. Knight nổi tiếng với cuốn tự truyện "Shoe Dog" (2016), kể về hành trình từ nghèo khó đến tỷ phú (tài sản hiện nay khoảng 40 tỷ USD). Ông cũng là nhà từ thiện lớn, quyên góp hàng tỷ USD cho giáo dục và y tế.

Bowerman (1911-1999) đóng vai trò quan trọng về kỹ thuật, nhưng Knight là "bộ não" kinh doanh đằng sau sự thành công.

Và ý nghĩa của thương hiệu Nike là gì?

Thương hiệu Nike mang ý nghĩa sâu sắc về chiến thắng, tốc độ và động lực. Tên "Nike" lấy từ nữ thần chiến thắng trong thần thoại Hy Lạp (Nike), tượng trưng cho sự thành công và vượt qua thử thách trong thể thao.

• Logo Swoosh: Thiết kế năm 1971 bởi Carolyn Davidson, đại diện cho cánh của nữ thần Nike, biểu tượng cho chuyển động, tốc độ và sức mạnh. Nó đơn giản nhưng mạnh mẽ, trở thành một trong những logo dễ nhận biết nhất thế giới, tượng trưng cho sự tiến bộ và chiến thắng.
• Slogan "Just Do It": Ra mắt năm 1988, lấy cảm hứng từ lời cuối của tử tù Gary Gilmore ("Let's do it"). Nó khuyến khích hành động, vượt qua nỗi sợ hãi, và đã trở thành biểu tượng văn hóa, đại diện cho tinh thần thể thao và nghị lực cá nhân.

Tổng thể, Nike không chỉ bán sản phẩm mà còn bán cảm hứng, khuyến khích mọi người theo đuổi đam mê và thành công.

So sánh Nike với các thương hiệu thể thao trên thị trường

Nike dẫn đầu thị trường thể thao toàn cầu, nhưng cạnh tranh gay gắt với Adidas, Puma, Under Armour và Reebok. Dưới đây là bảng so sánh dựa trên doanh thu, thị phần, điểm mạnh/yếu (dữ liệu ước tính đến 2025):

Nike vượt trội về doanh thu (gấp đôi Adidas + Puma) và marketing, nhưng Adidas mạnh về bóng đá, Puma về thời trang đường phố, Under Armour về công nghệ chuyên dụng. Reebok thường bị coi là "em út" của Adidas.

Những chiến dịch marketing ấn tượng và ý nghĩa nhất

Nike nổi tiếng với các chiến dịch truyền cảm hứng, tập trung vào câu chuyện cá nhân và giá trị xã hội. Dưới đây là một số ấn tượng nhất:

1. Just Do It (1988): Chiến dịch đầu tiên với slogan huyền thoại, lấy cảm hứng từ vận động viên Walt Stack 80 tuổi. Nó khuyến khích hành động, tăng doanh thu Nike lên 800% trong thập kỷ, và trở thành biểu tượng văn hóa.
2. Find Your Greatness (2012): Ra mắt tại Olympic London, tập trung vào "đại chúng" thay vì siêu sao, với thông điệp "sự vĩ đại ở trong mỗi người". Chiến dịch lan tỏa mạnh mẽ, nhấn mạnh tính hòa nhập và động lực cá nhân.
3. Write the Future (2010): Quảng cáo World Cup với các ngôi sao như Ronaldo, Rooney, mô phỏng "tương lai" dựa trên màn trình diễn. Nó đạt hàng triệu lượt xem, nhấn mạnh sức mạnh thể thao thay đổi cuộc đời.
4. Dream Crazy (2018): Với Colin Kaepernick ("Believe in something, even if it means sacrificing everything"), ủng hộ công bằng xã hội. Dù gây tranh cãi, nó tăng doanh số 31% và giá cổ phiếu.
5. Winning Isn't For Everyone (2024-2025): Tập trung vào sự hy sinh của vận động viên, với thông điệp "chiến thắng không dành cho tất cả". Nó đánh dấu sự trở lại của Nike "cứng rắn", truyền cảm hứng nghị lực.
6. Mới nhất – Super Bowl LIX (2025): Nike trở lại quảng cáo tại Super Bowl sau 27 năm, tập trung vào nữ vận động viên, với Caitlin Clark, Doechii dẫn dắt tinh thần vượt qua giới hạn.

Những chiến dịch này không chỉ bán hàng mà còn truyền tải giá trị như bình đẳng, bền bỉ và xã hội.

Hiện nay Nike đang kinh doanh ra sao?

Tính đến tháng 8/2025, Nike là tập đoàn thể thao lớn nhất thế giới, với trụ sở chính tại Beaverton, Oregon, Mỹ. Các chỉ số chính (dựa trên báo cáo tài chính FY 2025 kết thúc 31/5/2025):

• Doanh thu: 46.31 tỷ USD (giảm 9.84% so với năm trước do suy thoái kinh tế, nhưng vẫn dẫn đầu ngành).
• Lợi nhuận ròng: 3.22 tỷ USD.
• Số lượng nhân viên: Khoảng 77,800 người toàn cầu (giảm nhẹ so với năm trước do tái cấu trúc).
• Giá trị thị trường (market cap): Khoảng 113.66 tỷ USD (tính đến 15/8/2025).
• Phân bố: Doanh thu Mỹ chiếm ~19.6 tỷ USD, còn lại từ quốc tế (châu Âu, châu Á). Nike sở hữu hơn 1.000 cửa hàng và có mặt tại 190 quốc gia, tập trung vào kỹ thuật số và bền vững.